تهمینه غمخوار؛ بازار: روابط میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان متکی بر روابط تاریخی، فرهنگی و مذهبی است و اراده سیاسی سران دو کشور، نیروی محرکه توسعه‌ این روابط است؛ این بخشی از اظهارات «سید عباس موسوی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در باکو در دیدار با معاون وزیر اقتصاد جمهوری آذربایجان در چند روز گذشته است.

موسوی در دیدار با  «النور علی اف»با اشاره به ظرفیت توسعه روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور تاکید کرد که زمینه‌های توسعه این روابط بیش از پیش به ویژه در مناطق آزاد شده آذربایجان که نیاز به بازسازی دارد، فراهم شده  و در همین راستا شرکت‌های توانمند ایرانی با تجارب فنی مختلف، می‌توانند در این زمینه همکاری های لازم را داشته باشند.

از طرفی، از سوی معاون وزیر اقتصاد جمهوری آذربایجان نیز بر گسترش همکاری‌های دو کشور در بخش‌های مختلف اقتصادی و حضور فعال شرکت‌های ایرانی در زمینه سرمایه گذاری و اجرای طرح‌های حمل و نقل، انرژی، زیرساختی در مناطق آزاد شده تاکید شد.

در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع بررسی گسترش روابط اقتصادی و تجاری دو کشور و همچنین حذف آثار تحریم‌ها با استفاده از ظرفیت‌های بالای اقتصادی کشورهای همسایه به بهترین شکل ممکن، خبرنگار بازار گفتگویی را با سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان، سفیر اسبق ایران در ازبکستان، زامبیا و تایلند و کارشناس ارشد مسائل بین الملل ترتیب داده که در ادامه می خوانیم:

* در دیدار چند روز گذشته سفیر جمهوری اسلامی ایران و معاون وزیر اقتصاد جمهوری آذربایجان، گسترش روابط اقتصادی و تجاری دو کشور مورد بررسی قرار گرفت و با تکیه بر روابط دوستی و برادری، بر افزایش تعداد شرکت های ایرانی فعال در جمهوری آذربایجان و نیز سرمایه گذاری متقابل و اجرای طرح های اقتصادی مشترک نیز تاکید شد. از دیدگاه شما در روند بازسازی سرزمین های آزاد شده جمهوری آذربایجان و همکاری در حوزه های مختلف، چه فرصت هایی برای مشارکت شرکت های ایرانی از سوی جمهوری اسلامی فراهم گردیده است؟ آیا مقامات ایرانی در جهت گسترش روابط دوجانبه تجاری از این فرصت استفاده خواهند کرد؟
مسئله بازسازی در مناطق آزاد شده جمهوری آذربایجان امروز یکی از مسائل مهم مورد مذاکره بین ایران و جمهوری آذربایجان است. بعد از جنگ چند ماهه بین آذربایجان و ارمنستان و نهایتا توافق آتش بس در مسکو و بازگرداندن هفت شهر اشغال شده آذربایجان توسط ارمنستان به سرزمین آذربایجان، فرصت مناسبی پیش آمد تا جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را به منظور بازسازی و حضور در هفت شهر که کاملا ویران شد و در طول جنگ بدون سکنه بود، اعلام کند.

چهار شهر از این هفت شهر مجاور ایران و آن طرف رود ارس است؛ بنابراین، به راحتی از آستارا، بیله سوار و پارس آباد می توان به جمهوری آذربایجان رفت و اقدامات بازسازی را انجام داد. علاوه بر آن، سه شهر دیگر اندکی دورتر هستند که اقدامات بازسازی نیز برای ایران امکان پذیر است. لذا، فرصت خوبی برای دو کشور در جهت گسترش همکاری های دوجانبه فراهم شده است. باید توجه داشت که هیچ کشور دیگری این ظرفیت ایران را ندارد که به دلیل نزدیکی و همسایگی، قیمت مناسب و وجود امنیت بتواند در بازسازی این شهرها نقش مهمی را ایفا نماید.

حال این اقدام ایران می تواند در اشکال مختلف انجام گیرد؛ یکی در چارچوب همکاریهای دوجانبه بین دو کشور که اینگونه مقرر شده تا دولت آذربایجان طرح خود را برای بازسازی مناطق آزاد شده اعلام نماید و از کشورهای دوست بخواهد که فعالیتهای مرتبط را آغاز نمایند. لذا؛ طرف ایرانی در حال حاضر منتظر است که آذربایجان برنامه های اصلی خود را اعلام نماید؛ در عین حال برخی از اقدامات از جمله مین روبی مناطق جنگی توسط متخصصین ایرانی آغاز شده و هیئت هایی از ایران در حوزه شناخت منطقه به این سرزمینها سفر کرده اند.

در حوزه های مهم از جمله زیرساختها ما میتوانیم با این کشور همکاری خوبی داشته باشیم زیرا این منطقه به برق نیازمند است. لذا؛ اقدامات مربوط به دو نیروگاه مهم در سد ارس که پیش از جنگ در دست احداث بوده، میتواند ادامه پیدا کند.

علاوه بر آن، در منطقه اردوباد واقع در منطقه نخجوان می توان نیروگاه دیگری را در کنار ارس احداث کرد که بر همین اساس هیئتهایی در رفت و آمد هستند. بنابراین در ساخت زیرساختها در بخش برق و صدور گاز می توان اقداماتی را انجام داد که پس از آماده شدن زیرساختها، حال نوبت نیروهای عمرانی است که به این مناطق رفته و اقدامات سازندگی را آغاز نمایند.

در همین راستا، در حال حاضر طرفین در حال مذاکره در این خصوص هستند و در کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور که چند ماه پیش در تهران برگزار شد، وظایف طرف های مختلف مشخص و تعیین شده و کار در حال دنبال شدن است.

* برای گسترش همکاری های ایران با کشورهای همسایه خود از جمله جمهوری آذربایجان، در حوزه های اقتصادی مختلف ظرفیت  های زیادی وجود دارد. آیا دیپلماسی اقتصادی فعالی از سوی نهادهای مربوطه خصوصا در ارتباط با کشورهای همسایه عملیاتی و اجرایی شده است؟  
حضور ما در آذربایجان با هدف بازسازی مناطق آزاد شده نشان دهنده اعمال دیپلماسی اقتصادی از سوی ایران در یکی از کشورهای همسایه است. بنابراین، در این چارچوب است که کارها دنبال می شود.

وظیفه نخست دیپلماسی ایجاد روابط خوب و اراده لازم برای همکاری های اقتصادی است که خوشبختانه در حال حاضر اراده و ارتباط خوب میان دو کشور وجود دارد. لذا؛ این امر بستر ساز خوبی برای حضور فعالین اقتصادی در جمهوری آذربایجان است که غیر از وزارت امور خارجه؛ وزارت صمت و مسکن و شهرسازی نیز می توانند فعال باشند و فعالیتهای مربوطه را دنبال نمایند. بنابراین، کار دیپلماسی اقتصادی در حال انجام است.

* نقش دیپلماسی  پارلمانی در رشد و توسعه روابط دو کشور از دیدگاه شما چیست؟
پارلمان های دو کشور برای تصویب قوانین تسهیل کننده در راه توسعه همکاری های اقتصادی می تواند نقش عمده ای را ایفا نماید. در همین زمینه هیئت های پارلمانی میان دو کشور مبادله می شود که اخیرا رئیس کمیسیون سیاست خارجی و امنیت مجلس شورای اسلامی در راس یک هیئت پارلمانی به باکو سفر کرد و در این زمینه گفتگوهایی صورت گرفت.

پارلمان دو کشور می توانند همکاری های لازم را داشته باشند البته نه در حوزه اجرا، بلکه در حوزه تصویب قانون و نظارت بر حسن اجرای دستگاههای دیپلماسی و وزارت خانه های اقتصادی در راه توسعه و پیشبرد تعاملات اقتصادی با جمهوری آذربایجان که در حال رخ دادن است.

* آیا موضوع تحریم و نتایج مذاکرات بر ارتباط بیشتر یا کمتر ایران با همسایگانش اثرگذار است؟
موضوع تحریم ها به طور طبیعی بر روی تمام روابط اقتصادی ایران و تمام کشورهای جهان اثرگذار است. البته تاثیر این موضوع بر روابط ایران با همسایگان به خصوص کشورهایی که با آنها مرز زمینی مشترک دارد، کمتر است. ما علی رغم وجود این تحریم ها در سالهای گذشته با همسایگان خود، همکاری های اقتصادی خوبی را داشتیم و توانستیم موضوع تحریم ها را مدیریت نماییم

در خصوص تاثیر تحریم ها بر مناسبات جمهوری اسلامی و جمهوری آذربایجان باید در نظر داشت که تاثیر آنچنانی نداشته و ایران می تواند با توجه به اراده ای که میان دو کشور وجود دارد، در صورت اتخاذ سیاست گذاری و برنامه ریزی دقیق با توجیه اقتصادی، نقش و حضور پرثمری را در جمهوری آذربایجان داشته باشد.